Kulturikkut kingornussarsiat tammatsaalineqarnissaat
Kujataa qanganitsanik qallunaatsiaat Inuillu kulturianneersunik takusassaateqaqaaq. Oqaluttuarisaanikkut kinaassuseqalersitsisarput, kiisalu tamaani nunallit takornariallu takornariagassaattut assorsuaq pingaaruteqarlutik, taakkuli kujataanut iluaqutaalluassagunik paarilluartariaqarput orniginnaanngortinneqassallutillu.
Kujataani illoqarfiit nunaqarfiillu aamma kulturimut tunngasunik eriagisariaqartunillu avatangiiseqarput. Illoqarfinni nunaqarfinnilu amerlanerni tunngavilerneqarneriniit maannamut piusimasunik illoqartiterpoq. Tassa illoqarfiit nunaqarfiillu tassaapput kulturikkut avatangiisivut oqaluttuarisaanitsinnik oqaluttuartuusut taamalu allanngutsaaliorneqartariaqarlutik.
Anguniakkat:
- qanganitsat qallunaatsiaat inuillu qimataat isumannaallissallugit saqqumilaartissallugillu, tamatumunngalu ilanngullugu UNESCO-p silarsuarmioqatigiinnut kingornussarsiarititaannut ilanngunneqarnissaat qularnaassallugu.
- illuutit, illoqarfiit immikkoortui nunamimnertallu avatangiisitigut kulturikkullu pingaarutillit inuussutissarsiornikkut ineriartorfiusinnaasut killilinngikkaluarlugit kommunimiit atuinermut piumasaqaasiortarnikkut qularnaassallugit.
- suut atorneerussimagaluit allatut atorneqalersinniassallugit taamalu kulturikkut avatangiisit allanngutsaaliussallugit (soorlu Alluitsoq allalu).
- allanngutsaaliugassanut aningaasat qularnaassallugit.
- kujataani naatsiiveqartarneq tammatsaalissallugu ineriartortissallugulu.
Killiffik iliuusissallu
Nanortalimmi (Umiarsualivitoqaq), Qaqortumi (Tissaluttuliaq), Narsamilu (Kolonihavnen) illoqarfiup qeqqani oqaluttuassartatsinnut tunngasunik eqqissisimatitaasunik eriagisassaqqissunik aamma allanik illoqarpoq. Illulianik eqqissisimatitsisoqassanersoq Nunatta Katersugaasivianit (eqqissisimatitsinermut ataatsimiititaliamit) aalajangiivigineqartarpoq, kommunilli pilersaarusiorneqarnerani illunik eqqissisimatitassaqqissunik peqarnersoq misissorneqartarpoq. Aammattaaq illoqarfiup ilaani eqqissisimatitaanngitsunik illulianik peqarpoq, illulialli immikkut illersorneqarnissaat politikkikkut kissaatigineqarsinnaavoq. Aammattaaq illuliat illoqarfiullu ilaaniittut kommunip pilersaarusiorneqarnerani kulturikkut kingornussassanut ilanngunneqarnissaannut qulakkeerinnittumik aalajangersagaqarpoq.
Illut eqqissisimatitaasut, eqqissisimatitassatut piujuartinneqartussatullu piukkunneqartut pillugit linkimi allattorsimaffiit uani takukkit 160913_fredede_og_bevarede_huse_kp17.pdf .
Maannakkut Nanortalimmi quersuit (B10 og B11) Narsamilu katersugaasiviup illutaasa eqqissisimatinneqarnissaat sulissutigineqarpoq.
Ullumikkut pukkitsunik portusuunillu illuliornermi ersarissunillu qalipaasiisarneq illuliortaatsimi ilisarnaataalersimavoq. Nunani taakkunani nutaanik illuliortiterneq illuliortaatsimut pineqartumut tulluuttariaqarlunilu nutaaliarpasissunik illuliorsinnaanissaq periarfissaasariaqarpoq.
Aammattaaq nunaqarfinni eriagisassaqqissunik illoqarpoq. Amerlanerit kommunip pilersaarusiorneqarneranut ilanngunneqarnikuullutillu ataasiakkaat eqqissisimatitassanngortinneqarnissaat pillugu qinnuteqaasiortoqassaaq. Immikut Alluitsumi / Lichtenauimi illut ataasiakkaannguit kisimik atorneqalersimaneri pillugit isummertoqarnissaa pisariaqarpoq, ataatsimulli isigalugu illut pingasut immikkuullarissut eqqissisimatitaalluinnarput. Ukiuni arlaqartuni illut atuinnarsinnaanissaannut periarfissanik, taamatuttaaq nunaqarfiit atatiinnarneqarnissaannut suliniarnermilu kommune ujartueqatasaasarsimavoq. 2014-imi Alluitsup ataavarnissaa ineriartortinnissaalu pillugu peqatigiiffiliortoqarpoq. Suliaq tamanna piffissap pilersaarusiorfiusussap ingerlanerani nanginneqassaaq.
Kujataani silaannaap immikkut ittumik issaasattuunera peqqutaalluni naatsiiveqarfissaqqissuuvoq. Illoqarfiup ineriartortinneqarnerani kulturi piujuartinneqartariaqarlunilu najugaqarfinni allani nutaanik ineriartortitsisoqarnissaanut periarfissaqartinneqartariaqarpoq.
Qallunaatsiaat Inuillu nunaqarfii
Qallunaatsiaat Kalaallit Nunaanniikkaangamik ”Kujataaniinnerusarsimapput” (Østerbygden), taamaammat ukiuni arlaqartuni Kujataani sumiiffiit tallimat Namminersorlutik Oqartussat suleqatigalugit UNESCO-mut nunarsuarmi kingornussassat allattorsimaffiinut ilanngussisoqarnissaat kommunimit sulissutigineqarsimavoq. 2015-imi toqqarneqarnissamut tunngavilersuutit paasissutissallu naammassineqarput, 2016-imilu januaarip qaammataani UNESCO-mut nassiunneqarlutik. 2016-imi nunap ilai Nunatta Katersugaasivianit immikkut toqqarneqarput "kulturikkut kingornussassatut illersorneqartussat immikkuullarissut allat"-tut ilaatinneqarlutik. Nunat Nunarsuarmi kingornussassat allattorsimaffiinut kommunip pilersaarusiorneqarnerani ilanngunneqarsimagaluarpataluunniit pilersaarusiornermi naleqqutinngitsumik atorneqannginnissaat kiisalu kultureqarnikkut takornariaqarnikkullu atorluarneqartarnissaat qulakkeerniarneqartassaaq. Tassunga tunngatillugu nunap ilai pillugit ingerlatsinissamut pilersaarusiortoqarpoq, taannalu ingerlaavartumik nutarterneqartassaaq. Ingerlatsinissamut pilersaarut takuuk her forvaltningsplan_kujataa_engelsk_04032016.pdf (1.1 MB).
Aammattaaq Nanortallup kujataani qallunaatsiaqarfiusimasumik nunarujussuaqarpoq - Ikigaat / ”Herjolfsnes”. Nuna pineqartoq neriuinermik eqqugaanissaa ernumanaateqarpoq, ullumikkullu tikikkuminaatsorujussuulluni, taamaammat nuna tamanna kommunip pilersaarusiorneqarnerani immikkut illersugassatut taaneqarsimavoq, nunallu illersorneqarnissaa ineriartortinneqarnissaalu siunertaralugu ingerlatsinermut pilersaarusiortoqassaaq.
Aammattaaq Inuit najugaqarfigisimasaanni uppernarsaatissarpassuaqarpoq. Nunatta Katersugaasiviani nunap assinginut ilanngunneqarsimasuniittuni takuneqarsinnaapput, nunallu ilaanni nutaanik suliaqartoqalerpat ataqqillugit innarlitsaalineqassapput. Kujataani kultureqarnikkut takornariaqarnikkullu siuarsaasoqarnissaa siunertaralugu siunissami Inuit nunaqarfiinik nittarsaassisoqarnerusariaqarpoq.
Aka Hoegh
Hvalsey